คู่มือการอ่านผลแล็ปเบื้องต้น: เข้าใจง่ายสำหรับทุกคน

 คู่มือการอ่านผลแล็ปเบื้องต้น: เข้าใจง่ายสำหรับทุกคน

การตรวจแล็ป (Laboratory Test) เป็นส่วนสำคัญในการประเมินสุขภาพ วินิจฉัยโรค และติดตามการรักษา หลายครั้งเมื่อเราได้รับผลตรวจแล็ป เราอาจสงสัยว่าตัวเลขเหล่านั้นหมายถึงอะไร บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจการอ่านผลตรวจแล็ปเบื้องต้นได้ง่ายขึ้น

---

1. ส่วนประกอบสำคัญในผลแล็ป

ผลตรวจแล็ปทั่วไปมักประกอบด้วย:

1. ค่าที่ตรวจ (Test Name): ชื่อการตรวจ เช่น น้ำตาลในเลือด (Fasting Blood Sugar) หรือไขมันในเลือด (Cholesterol)
2. ค่าที่วัดได้ (Result): ตัวเลขหรือผลที่ได้จากการตรวจ
3. ค่าปกติ (Reference Range): ช่วงค่าปกติที่ใช้เป็นมาตรฐาน (ค่าปกติอาจแตกต่างกันตามห้องแล็ป)
4. หมายเหตุ (Remarks): ข้อมูลเพิ่มเติม เช่น ผลปกติ หรือมีความผิดปกติ

---

2. การอ่านค่าผลตรวจที่พบบ่อย

2.1 น้ำตาลในเลือด (Fasting Blood Sugar - FBS)

• ค่าปกติ: 70–100 mg/dL
• ค่าสูงเกินไป: อาจบ่งบอกถึงภาวะเบาหวานหรือความเสี่ยง
• ค่าต่ำเกินไป: อาจเกิดจากภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia)

2.2 ไขมันในเลือด (Cholesterol & Triglycerides)

• คอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol): ควรน้อยกว่า 200 mg/dL
• ไขมันเลว (LDL): ควรน้อยกว่า 130 mg/dL
• ไขมันดี (HDL): ควรสูงกว่า 40 mg/dL สำหรับผู้ชาย และ 50 mg/dL สำหรับผู้หญิง
• ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides): ควรน้อยกว่า 150 mg/dL

2.3 ความสมบูรณ์ของเลือด (Complete Blood Count - CBC)

• เม็ดเลือดแดง (RBC):
  • ชาย: 4.7–6.1 ล้านเซลล์/ไมโครลิตร
  • หญิง: 4.2–5.4 ล้านเซลล์/ไมโครลิตร
• เม็ดเลือดขาว (WBC): 4,000–11,000 เซลล์/ไมโครลิตร
  • ค่าสูง: อาจเกิดจากการติดเชื้อหรืออักเสบ
  • ค่าต่ำ: อาจเกิดจากภูมิคุ้มกันต่ำหรือโรคบางชนิด
• เกล็ดเลือด (Platelets): 150,000–450,000 เซลล์/ไมโครลิตร

2.4 การทำงานของไต (eGFR, Creatinine & BUN)

• eGFR (Estimated Glomerular Filtration Rate):

  • ค่าปกติ: มากกว่า 90 mL/min/1.73 m²
  • 60–89 mL/min/1.73 m²: อาจมีความผิดปกติในระยะแรก (ควรติดตามผลเพิ่มเติม)
  • น้อยกว่า 60 mL/min/1.73 m²: บ่งบอกถึงโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease - CKD)
  • หมายเหตุ: eGFR ใช้ประเมินการทำงานของไตและคำนวณจากค่าครีเอตินีน อายุ และเพศ

• ครีเอตินีน (Creatinine):

  • ชาย: 0.7–1.3 mg/dL
  • หญิง: 0.6–1.1 mg/dL
  • ค่าสูง: อาจเกิดจากโรคไตหรือภาวะกล้ามเนื้อเสียหาย
  • ค่าต่ำ: อาจเกิดจากมวลกล้ามเนื้อลดลง

• บียูเอ็น (BUN): 7–20 mg/dL

  • ค่าสูง: อาจเกิดจากโรคไตหรือภาวะขาดน้ำ
  • ค่าต่ำ: อาจเกิดจากการรับประทานโปรตีนน้อยเกินไป

2.5 การทำงานของตับ (Liver Function Test)

• ALT (SGPT): ไม่เกิน 40 U/L
• AST (SGOT): ไม่เกิน 40 U/L
• ค่าสูง: อาจเกิดจากภาวะตับอักเสบหรือโรคเกี่ยวกับตับ

---

3. ข้อควรระวังในการอ่านผลตรวจแล็ป

1. อย่าตื่นตระหนก: ผลตรวจบางอย่างอาจมีค่าสูงหรือต่ำชั่วคราวจากปัจจัยภายนอก เช่น อาหาร การออกกำลังกาย หรือความเครียด
2. พิจารณาค่าในภาพรวม: อย่าใช้ค่าตัวเดียวในการสรุปโรค ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินร่วมกับอาการ
3. ผลแล็ปแต่ละแห่งอาจแตกต่างกัน: เนื่องจากการใช้เครื่องมือและวิธีการตรวจที่แตกต่าง

---

4. เคล็ดลับในการเตรียมตัวตรวจแล็ป

1. งดอาหาร: หากต้องตรวจน้ำตาลหรือไขมันในเลือด ควรงดอาหารอย่างน้อย 8–12 ชั่วโมง
2. พักผ่อนให้เพียงพอ: การอดนอนอาจส่งผลต่อผลตรวจบางอย่าง
3. แจ้งข้อมูลแก่เจ้าหน้าที่: เช่น การใช้ยา หรืออาการป่วย

---

5. สรุป

การอ่านผลแล็ปเบื้องต้นช่วยให้เราเข้าใจสุขภาพตัวเองมากขึ้น แต่ควรใช้ผลตรวจร่วมกับการประเมินจากแพทย์เสมอ หากมีคำถามเกี่ยวกับผลแล็ป ควรปรึกษาแพทย์เพื่อคำอธิบายที่ชัดเจนและคำแนะนำที่เหมาะสม

---

ถ้าคุณมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลตรวจแล็ปของคุณ สามารถนำผลมาให้ช่วยแนะนำเพิ่มเติมได้นะครับ!