ความหมายและจุดเริ่มต้นของ iPSCs
iPSCs หรือ Induced Pluripotent Stem Cells คือเซลล์ต้นกำเนิดที่ถูกสร้างขึ้นจากเซลล์ร่างกายผู้ใหญ่ เช่น เซลล์ผิวหนังหรือเซลล์เม็ดเลือด โดยการโปรแกรมใหม่ให้กลับไปอยู่ในสถานะพลูริโพเทนต์ ซึ่งหมายความว่าเซลล์เหล่านี้สามารถพัฒนาไปเป็นเซลล์ประเภทต่าง ๆ ในร่างกายมนุษย์ได้อย่างไม่จำกัด. การค้นพบ iPSCs เกิดขึ้นในปี 2006 โดย Shinya Yamanaka ซึ่งได้รับรางวัลโนเบลในปี 2012 สำหรับการค้นพบนี้
การประยุกต์ใช้
iPSCs มีการใช้งานที่หลากหลายทั้งในด้านการวิจัยและการแพทย์ รวมถึง:
• การสร้างแบบจำลองโรค: iPSCs สามารถสร้างแบบจำลองสำหรับโรคต่าง ๆ เช่น อัลไซเมอร์และพาร์กินสัน โดยสามารถแยกความแตกต่างเป็นเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับโรค
• การค้นพบยา: ใช้ในการทดสอบสารประกอบเพื่อค้นหาความสามารถในการรักษาโรค ลดความจำเป็นในการทดลองกับสัตว์
• การบำบัดด้วยเซลล์: iPSCs สามารถใช้ในการสร้างเซลล์ที่แข็งแรงเพื่อทดแทนเนื้อเยื่อที่เสียหายจากโรค เช่น โรคหัวใจและเบาหวาน
ขั้นตอนการทำ
การสร้าง iPSCs เกิดขึ้นผ่านกระบวนการที่เรียกว่า reprogramming ซึ่งรวมถึง:
1. การแนะนำยีนเฉพาะ: ใช้เทคนิคทางพันธุวิศวกรรมเพื่อแนะนำยีนที่สำคัญสี่ตัว ได้แก่ Oct4, Sox2, Klf4 และ c-Myc เข้าไปในเซลล์ร่างกายผู้ใหญ่
2. การเพาะเลี้ยง: เซลล์ที่ได้รับการปรับโปรแกรมจะถูกบ่มบนชั้นฟีดเดอร์ภายใต้สภาวะที่เหมาะสม จนกระทั่งแสดงออกของปัจจัยการตั้งโปรแกรมซ้ำ
3. การแยกประเภทเซลล์: iPSCs ที่ได้สามารถนำไปเพาะเลี้ยงและแยกประเภทเป็นเซลล์เฉพาะ เช่น เซลล์หัวใจหรือเซลล์ประสาท
ข้อจำกัด
แม้ว่า iPSCs จะมีศักยภาพสูง แต่ก็มีข้อจำกัดบางประการ ได้แก่:
• ความซับซ้อนในการเพาะเลี้ยง: การเพาะเลี้ยง iPSCs ต้องการสภาวะเฉพาะและมีความไวสูงต่อปัจจัยต่าง ๆ ทำให้ต้องใช้เทคนิคพิเศษในการดูแล
• ความเสี่ยงของการกลายพันธุ์: การปรับโปรแกรมอาจทำให้เกิดความเสี่ยงในการกลายพันธุ์ซึ่งอาจส่งผลต่อความปลอดภัยเมื่อใช้ในทางการแพทย์
• ปัญหาด้านจริยธรรม: แม้ว่าจะหลีกเลี่ยงปัญหาจริยธรรมเกี่ยวกับเซลล์ต้นกำเนิดจากตัวอ่อน แต่ยังมีข้อกังวลเกี่ยวกับวิธีการสร้างและใช้ iPSCs ในบางกรณี
iPSCs เป็นเครื่องมือที่มีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงวงการแพทย์ โดยเฉพาะในด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟูและการศึกษากลไกของโรคต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม การวิจัยและพัฒนายังคงต้องดำเนินต่อไปเพื่อแก้ไขข้อจำกัดต่าง ๆ ที่มีอยู่
แหล่งอ้างอิง
https://www.reprocell.com/blog/using-human-ipscs-as-an-in-vitro-model-for-regenerative-medicine
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น